Biegacz jest bardziej narażony na zanieczyszczone powietrze. Na ilość wdychanego pyłu zawieszonego (PM) i znajdujących się w nim toksycznych pierwiastków wpływa głębokość i częstości oddechów. W spoczynku objętość oddechowa wynosi 500 ml, a częstość średnio 12 oddechów/minutę. Zatem średnio wentylacja płuc wynosi 6 l/min. Podczas wysiłku fizycznego, maksymalna wentylacja płuc wzrasta nawet 20-krotnie w stosunku do wentylacji minutowej w spoczynku [1]. Oczywiście bieganie w średnim tempie ok. 5 min/km nie jest bardzo intensywnym wysiłkiem fizycznym (chociaż to też zależy od kondycji). W związku z tym wentylacja płuc na pewno nie osiąga tych maksymalnych wartości. Mimo to wyraźnie wzrasta –
W przeszłości, w ramach pracy inżynierskiej na AGH, przeprowadziłam badanie dotyczące ilości pyłu zawieszonego, który zbiera się na maseczkach antysmogowych podczas biegania w Krakowie, w czasie smogu, jak i analizy składu chemicznego tego pyłu pod kątem toksycznych pierwiastków. Obecność w pyle zawieszonym As, Cd, Ni i Pb czyni zanieczyszczone powietrze jeszcze bardziej szkodliwym dla zdrowia. Stacje WIOŚ prowadzą monitoring tych metali ciężkich, a konkretnie ich stężenie w pyle zawieszonym PM10. Dla As, Cd i Ni obowiązują poziomy docelowe, które wynoszą kolejno: 6ng/m3, 5ng/m3 i 20ng/m3, natomiast dla Pb przyjęto poziom dopuszczalny 0,5μg/m3 (2004/107/WE; Dz.U. 2012 poz. 1031). W okresie jesienno-zimowym szereg tych pierwiastków wg wartości stężenia w pyle PM10 wygląda zazwyczaj następująco: Pb>Ni>As>Cd. [2]
Na filtrach użytkowanych (półgodzinny bieg) przez uczestników badania gromadziło się średnio 44,2 mg pyłu. Minimalna odnotowana masa pyłu na całym filtrze wyniosła ok. 20,6 mg, a maksymalna ok. 101,2 mg. Ilość pyłu zgromadzona na filtrach była dostrzegalna gołym okiem – lekko szare zabarwienie filtra (nowe filtry były białe). W czasie biegu uczestników, na obszarze badań, normy jakości powietrza dla PM2.5 i PM10 były przekroczone ponad dwukrotnie. Stężenia PM2.5 i PM10 odczytano z pobliskiej stacji monitoringowej WIOŚ i wynosiły kolejno: 70 μg/m3 i 114 μg/m3. Natomiast jeśli chodzi o średni procentowy udział poszczególnych pierwiastków w 1 g pyłu zawieszonego to otrzymano szereg: 0,951% Ni > 0,098% Pb > 0,008% As > 0,002% Cd. Przy czym wartości otrzymane dla As i Cd są procentowym udziałem tylko z jednej próbki, gdyż z pozostałych próbek uzyskano wyniki poniżej granicy oznaczalności. [2]
O indeksie jakości powietrza w kontekście pyłów zawieszonych pisałam w >tym tekście<. Przy każdej kategorii jakości powietrza w informacji zdrowotnej podane jest zalecenie dotyczące aktywności fizycznej na zewnątrz. [3]
Fragment tabeli z http://monitoring.krakow.pios.gov.pl/indeks-jakosci-powietrza
Jak widać zalecane jest ograniczenie lub całkowite zaniechanie aktywności fizycznej na zewnątrz w zależności od stopnia zanieczyszczenia powietrza. Warto więc w dni ze smogiem zrezygnować z uprawiania sportu na zewnątrz na rzecz innej formy aktywności w budynku. Badania przeprowadzone wspólnie przez Akademię Górniczo-Hutniczą i Krakowski Alarm Smogowy potwierdzają, że powietrze w pomieszczaniach jest lepsze. Stężenia pyłu zawieszonego wewnątrz budynków pochodzące z przedostawania się pyłu z zewnątrz są średnio o 50% niższe niż stężenia na zewnątrz. [4]
Załóżmy, że biegacz sprawdził jakość powietrza na zewnątrz i po upewnieniu się, że jest ona dobra wyszedł pobiegać… wzdłuż ruchliwej ulicy, którą ma koło domu. Że niby nie ma to większego znaczenia, gdzie biega? A no właśnie ma.
Głównym źródłem emisji tlenków azotu w miastach są silniki spalinowe. Dopuszczalne średnioroczne stężenie NO2 wynosi 40 µg/m3. W 2019 roku w Krakowie odnotowano 57 µg/m3, a w Warszawie 50 µg/m3. W październiku 2019 roku Polski Alarm Smogowy wraz z Krakowskim Alarmem Smogowym i Warszawą bez Smogu przeprowadził pomiary stężenia dwutlenku azotu z zastosowaniem próbników pasywnych na terenie Krakowa i Warszawy. Punkty pomiarowe zlokalizowano w pobliżu ulic, w miejscach takich jak wiaty przystanków autobusowych i tramwajowych. Przekroczenie wartości 40 µg/m3 odnotowano
W Warszawie najwyższym zmierzonym stężeniem średniomiesięcznym (stężenie średniomiesięczne jest porównywalne do stężenia średniorocznego) było aż 87,5 µg/m3, a w Krakowie 77,3 µg/m3. [5]
Badania wykazały, że wraz ze wzrostem odległości od źródła emisji (samochody) stężenie NO2 bardzo szybko maleje. Na zmniejszenie wartości średniomiesięcznej o 25% potrafi wpłynąć odległość 5 m od krawężnika. Co więcej wykazano, że stężenia na ulicach, gdzie nie panuje aż tak duży ruch samochodowy, są zdecydowanie niższe. Najwyższe stężenia odnotowano w wąskich kanionach ulicznych, przy drogach posiadających kilka pasów jazdy w jednym kierunku. Niektóre stężenia średniomiesięczne były nawet dwukrotnie wyższe niż norma roczna dla NO2. Widać więc, że już samo spacerowanie wzdłuż ulic nie jest zdrowe, a co dopiero bieganie. [5]
Jak widać w dni ze złą jakością powietrza warto zamienić bieganie na zewnątrz na aktywność fizyczną w budynku. Natomiast nawet w dni z dobrą jakością powietrza znaczenie ma jakie rejony miasta wybiera się do biegania. Można też rozważyć bieganie w maseczce antysmogowej. Jednak jak doniósł w ubiegłym roku UOKiK nie każda maseczka antysmogowa chroni przed smogiem.
Od stycznia 2023 roku trwają protesty rolników w całej Polsce i innych europejskich krajach. Polscy…
Średnia temperatura na Ziemi niebezpiecznie zbliża się do osiągnięcia wzrostu o 1,5°C względem epoki przedprzemysłowej.…
ESG to skrót, na który składają się pierwsze litery trzech kwestii: środowiskowych (ang. Environmental), społecznych…
CBD COP15, który miał się odbyć w październiku 2020 roku w Kunming (Chiny), był z…
W dniach 6 - 20 listopada odbył się COP27. Co roku wielu zastanawia się nad…
Mówiąc „zieleń miejska” zazwyczaj ma się przed oczami zadrzewione parki. Dyskusje o zwiększaniu i właściwym…