Początki ekorozwoju i zrównoważonego rozwoju
Konferencja sztokholmska ONZ (1972r.) była pierwszym światowym szczytem, na którym rozważano wpływ człowieka na środowisko.
Na konferencji nie mówiono jeszcze o „zrównoważonym rozwoju”. Wyłoniła się natomiast koncepcja „ekologicznie rozsądnego rozwoju”, którą do 1973 roku wyrażono jako „ekorozwój”. W 1978 roku Sachsa (jeden z pierwszych ekonomistów ekologicznych) zdefiniował „ekorozwój” jako takie podejście do rozwoju społeczno-gospodarczego, gdzie celem jest zharmonizowanie go z ekologicznie racjonalnym zarządzaniem. Jednym z głównych założeń ekorozwoju było zaspokojenie „podstawowych potrzeb człowieka”. Dlatego wzrost gospodarczy spotykał się z ekologicznymi i społecznymi krytykami. [1]
Natomiast w 1987 roku Światowa Komisja ds. Środowiska i Rozwoju opublikowała raport „Nasza wspólna przyszłość” (raport Brundtlanda). Był on punktem zwrotnym, ponieważ wzywał do silnego wzrostu gospodarczego, który jest jednocześnie zrównoważony społecznie i środowiskowo. Przestano więc postrzegać wzrost gospodarczy jako źródło problemów (społecznych i ekologicznych) a jako ich rozwiązanie. [1]
Termin „zrównoważony rozwój” był używany od jakiegoś czasu, ale popularyzację pojęcia jak i najczęściej cytowaną definicję przypisuje się raportowi Brundtlanda:
„Zrównoważony rozwój to rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na zaspokojenie ich własnych potrzeb.” [2]
Pierwsze dokumenty prawne dla idei zrównoważonego rozwoju uchwalono w 1992 roku podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro.
Podczas tej konferencji ONZ opublikowano Deklarację z Rio w sprawie środowiska i rozwoju składającą się z 27 zasad, które mają nadawać kierunek przyszłemu zrównoważonemu rozwojowi oraz Agendę 21, w której przedstawiono plan wprowadzenia tych zasad w życie.
Zrównoważony rozwój dziś
Obecne zmiana klimatu czy utrata różnorodności biologicznej, wymagają pilnych działań i stanowią podstawę dla międzynarodowych inicjatyw politycznych.
Globalnym wysiłkiem politycznym na rzecz zrównoważonego rozwoju jest przede wszystkim Agenda 2030 (przyjęta w 2015 roku) i jej 17 celów zrównoważonego rozwoju.
Cele zrównoważonego rozwoju (SDGs) zastąpiły milenijne cele rozwoju (MCR). MCR koncentrowały się na poprawie dobrobytu w krajach rozwijających się. Natomiast SDGs dotyczą wszystkich krajów oraz mają na celu pogodzenie celów gospodarczych i społecznych z celami ekologicznymi [3]. SDGs uznano za „zintegrowane i niepodzielne oraz równoważące trzy wymiary zrównoważonego rozwoju: gospodarczy, społeczny i środowiskowy”. [1]
Postępy w osiąganiu SDGs są monitorowane na trzech poziomach: globalnym, regionów świata i krajowym [4]. Zaangażowanie wszystkich krajów w realizację opracowanych przez ONZ, globalnych celów jest drogą do wykonania programu działań Agendy 2030. W rezultacie ciągły wzrost gospodarczy nie będzie przyczyną szkód społecznych i środowiskowych. Dodatkowo globalne problemy współczesnego świata ulegną rozwiązaniu. Jak widać wizja jest wielka, a czas leci. Czy uda się zrealizować wszystkie cele w niecałe 10 lat?
[1] Purvis, B., Mao, Y. & Robinson, D. Three pillars of sustainability: in search of conceptual origins. Sustain Sci 14, 681–695 (2019).
https://doi.org/10.1007/s11625-018-0627-5 [dostęp online]
[2] https://www.iisd.org/about-iisd/sustainable-development
[3] Eisenmenger, N., Pichler, M., Krenmayr, N. et al. The Sustainable Development Goals prioritize economic growth over sustainable resource use: a critical reflection on the SDGs from a socio-ecological perspective. Sustain Sci 15, 1101–1110 (2020)
https://doi.org/10.1007/s11625-020-00813-x [dostęp online]
[4] https://sdg.gov.pl/o_sdg/#stat
