ESG to skrót, na który składają się pierwsze litery trzech kwestii: środowiskowych (ang. Environmental), społecznych (ang. Social) i ładu korporacyjnego (ang. Governance) i dotyczy raportowania niefinansowego. Raportowanie zrównoważonego rozwoju polega na wiernym przedstawianiu informacji (w ramach powyższych trzech kwestii), które powinny być zrozumiałe, istotne, weryfikowalne, i porównywalne. Z badania opinii publicznej przeprowadzonego przez ogólnopolski panel badawczy wynika, że tylko 15% Polaków spotkało się ze skrótem ESG [1]. To niewiele, a przecież ESG nie jest czymś nowym. Z drugiej jednak strony, nie da się ukryć, że dopiero w minionym roku raportowanie ESG nabrało rozpędu w Europie.
Jaka jest różnica między ESG a CSR?
Pisząc o ESG warto przy okazji wspomnieć czym jest CSR. Rozwinięcie skrótu CSR to z ang. Corporate Social Responsibility, czyli Społeczna Odpowiedzialność Biznesu. Według normy PN-ISO 26000 jest to odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko zapewniania przez przejrzyste i etyczne postępowanie. Zatem w uproszczeniu CSR to model biznesowy, w którym działania firmy poprawiają otaczający ją świat. Natomiast ESG to ujawnianie przez firmy informacji w zakresie zrównoważonego rozwoju.
ESG w CSRD
Na początku stycznia 2023 roku weszła w życie, opublikowana w dniu 14 grudnia 2022 roku, Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive, CSRD) [2]. CSRD jest jednym z kamieni węgielnych Europejskiego Zielonego Ładu i Agendy Zrównoważonego Finansowania. Jest także częścią szerszej polityki UE mającej na celu zobowiązanie firm do poszanowania praw człowieka i zmniejszenia ich negatywnego wpływu na planetę [3].
CSRD wzmacnia istniejące przepisy dotyczące sprawozdawczości niefinansowej wprowadzone w dyrektywie z 2014 roku, w sprawie ujawniania informacji niefinansowych (ang. Non-financial Reporting Directive, NFRD), które nie są już dostosowane do przejścia UE na zrównoważoną gospodarkę. Nowa dyrektywa wprowadza bardziej szczegółowe wymogi sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju. Co więcej, wprowadza istotną zmianę, dotyczącą objęcia obowiązkiem raportowania wszystkich dużych firm, spełniających określone kryteria finansowe i w zakresie zatrudnienia, a nie tylko spółek giełdowych [3].
Obecnie Europejska Grupa Doradcza ds. Sprawozdawczości Finansowej (ang. European Financial Reporting Advisory Group, EFRAG) opracowuje unijne standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ang. european sustainability reporting standards, ESRS). Komisja UE powinna przyjąć pierwszy zestaw standardów sprawozdawczości do 30 czerwca 2023 r. [2].
Do czego odnosi się „E” w ESG?
Czynniki środowiskowe odnoszą się to tego, w jaki sposób firma korzysta z zasobów odnawialnych i nieodnawialnych. Może to oznaczać ilość i rodzaj wykorzystywanej energii, emisje gazów cieplarnianych, efektywność w gospodarowaniu zasobami naturalnymi, ilość wytwarzanych odpadów i sposób ich utylizacji, czy wpływ na środowisko naturalne i bioróżnorodność – podano w wytycznych do raportowania ESG, przygotowanych przez Giełdę Papierów Wartościowych (GPW) [4]. Kontekst środowiskowy odnosi się także do zarządzania ryzykiem, na jakie narażona jest firma, wynikającym ze zmiany klimatu, wyczerpywania się zasobów i degradacji środowiska. [2]
W unijnej CSRD wyszczególniono następujące czynniki środowiskowe:
- łagodzenie zmiany klimatu, w tym w odniesieniu do zakresu 1, zakresu 2 oraz w stosownych przypadkach emisji gazów cieplarnianych zakresu 3;
- przystosowanie się do zmiany klimatu;
- woda i zasoby morskie;
- wykorzystanie zasobów oraz gospodarka o obiegu zamkniętym;
- zanieczyszczenie;
- różnorodność biologiczna i ekosystemy. [2]
Korzyści uwzględniania przez firmę kwestii środowiskowych
Obecnie nie wszystkie firmy są zobowiązane do raportowania ESG. Jednak zbieranie i udostępnianie informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju (w tym kwestii środowiskowych) jest dobrą praktyką. Jako korzyści, w kontekście czynników „E”, można wskazać:
- wzrost przychodów (zdobywanie nowych rynków i rozwijanie się na istniejących);
- redukcja kosztów m.in. poprzez efektywne wykorzystywanie zasobów (energii, wody, surowców), czy zapobieganie zanieczyszczeniom z góry;
- wzrost efektywności pracowników i mniejsza rotacja zatrudnienia w firmie;
- zwiększenie długoterminowych inwestycji w zrównoważone działania i projekty gospodarcze;
- mobilizowanie kapitału niezbędnego do realizacji celów w ramach Europejskiego Zielonego Ładu czy globalnych zobowiązań w zakresie klimatu. [5] [6]
Raportowanie ESG staje się powszechne w Europie. Unijne przepisy dotyczące obowiązku raportowania zrównoważonego rozwoju z biegiem czasu będą dotyczyć coraz więcej firm. Jak wspomniano powyżej ze zbierania i udostępniana informacji niefinansowych płyną korzyści dla firm. Obecnie jednym z celów polityki UE jest zobowiązanie firm do zmniejszenia ich negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Jednym z narzędzi do osiągnięcia tego celu jest raportowanie czynników środowiskowych w ramach raportowania ESG. Aspekt środowiskowy jest też zauważalny przez konsumentów. Chociaż, jak wspomniano na początku artykułu, sam skrót ESG jest mało znany przez Polaków, to równocześnie prawie 40% ankietowanych uważa, że ochrona i przeciwdziałanie degradacji środowiska naturalnego powinny być priorytetem dla firm działających w Polsce [1].
[1] https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1509105%2Ctylko-15-procent-polakow-wie-co-oznacza-esg.html
[2] https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2022/2464/oj
[3] https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2022/11/28/council-gives-final-green-light-to-corporate-sustainability-reporting-directive/
[4] https://www.gpw.pl/pub/GPW/ESG/Wytyczne_do_raportowania_ESG.pdf
[5] https://www.mckinsey.com/capabilities/strategy-and-corporate-finance/our-insights/five-ways-that-esg-creates-value
[6] https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/zarzadzania-procesami-i-strategiczne/articles/esg-ratingi-jak-sie-przygotowac-jaka-daja-wartosc.html
